دیبا پشتیبان ایرانیان |
نویسنده: دیبا پشتیبان 
دلایل اصلی داغ شدن بدنه و دیوارهای یخچال و فریزر چیست؟ چه زمانی این گرم شدن می‌تواند نگران کننده باشد؟ راهکارهای رفع این مشکلات چیست؟
امروزه تقریباً در تمام خانه‌ها حداقل یک یخچال وجود دارد و صاحبان این وسیله اغلب با مشکلات مختلفی مواجه می‌شوند. یکی از رایج‌ترین مشکلاتی که برای یخچال‌ها و فریزرها به وجود می‌آید داغ شدن بدنه و دیواره‌های جانبی دستگاه است که ممکن است باعث ناراحتی‌ها و مشکلات دیگری شود. در این مطلب از تعمیرگاه لوازم خانگی دیبا پشتیبان ایرانیان سعی داریم که این مشکل را به صورت کامل‌تر بررسی کنیم.
دلایل وجود گرما در دیواره‌های یخچال
تقریباً همه می‌دانند که دیواره‌های یخچال‌ها گرم می‌شوند اما تعداد بسیار کمی هستند که متوجه داغ شدن بیش از حد آنها شوند. دلیل این امر به طراحی و ساخت یخچال‌ها برمی‌گردد، به همین دلیل بسیاری از مصرف‌کنندگان نمی‌دانند که باید برای برطرف کردن آن اقدام کنند. یونیت‌های مدرن خنککننده دارای یک سیستم و عملیات مشابه هستند که به عملکرد کمپرسورهای آنان برمی‌گردد. کمپرسور به گونهای طراحی شده است که وظیفه گردش و فشرده کردن گاز مبرد فرئون در درون کانال‌های اواپراتور را بر عهده دارد که این گاز در کندانسور خنک شده و تبدیل به مایع می‌گردد. در اثر فرایند فشرده‌سازی که به علت نیروی فشار در یخچال صورت می‌گیرد دمای کمپرسور افزایش می‌یابد و حرارت آن به خازن‌ها منتقل می‌شود (لوله‌های خاصی از مدار تخلیه).
از کمپرسورها برای فشرده کردن گازها استفاده می‌شود. در حقیقت کمپرسورها وسایلی هستند که با صرف انرژی مکانیکی، سیال را با سرعت به درون خود می‌مکند و سپس آن را فشرده می‌سازند. در اثر این عملیات، دمای گازی که فشرده می‌شود نیز افزایش می‌یابد. معمولاً گاز پرفشار خروجی را از یک سیستم خنککننده عبور می‌دهند تا دمای گاز دوباره به حد معمولی بازگردد. در اثر فشاری که در این فرایند به گاز کندانسور وارد می‌شود دوباره به حالت مایع در می‌آید. در طول این مدت یخچال دمای لوله‌های مدار را دریافت می‌کند و باعث خنک شدن بخشهای داخلی دستگاه می‌شود؛ اما چرا بدنه و دیواره‌های خارجی یخچال گرم می‌شود؟ پاسخ به این سؤال ساده است.
تقریباً در تمام یخچال‌هایی که در سال‌های گذشته تولید شده‌اند، لوله‌های تخلیه آنها در قسمت بیرونی یخچال و در فضای پشت آن و پشت محافظ فلزی نصب شده‌اند. حتی بسیاری از تولیدکنندگان مدرن امروزی نیز هنوز از همین طراحی استفاده می‌کنند. با این حال امروزه بسیاری از شرکت‌ها و برندهای معتبر به گونهای یخچال‌ها را طراحی می‌کنند که تمامی لوله‌های تخلیه داخل دستگاه تعبیه شده باشند و این شاید اصلی‌ترین دلیل گرم شدن بدنه و دیواره‌های کناری یخچال باشد.
در این سیستم‌های جدید، مدار تخلیه در پشت قرار نگرفته است و در طرفین یخچال واقع شده است و همین امر موجب سردرگمی افراد می‌شود. در تعدادی از مدل‌های نه تنها می‌توان از دیواره‌های پشتی برای قرار دادن مدار تخلیه استفاده کرد بلکه می‌توان از دیواره‌های کناری نیز بهره برد. مدار تخلیه در این یخچال‌ها توسط مواد عایق پوشیده می‌شوند که باعث افزایش حجم قابل توجهی در قسمت‌های مختلف یخچال و فریزر می‌شوند. البته این راه‌حل نه تنها باعث بهبود عملکرد یخچال می‌شود بلکه باعث بهبود طراحی یخچال و سهولت در جابجایی آن نیز می‌شود (همچنین تمیز کردن یخچال را بسیار راحت‌تر کرده است).
اما ایراد و ناسازگاری اصلی این نوع طراحی، گرمای شدید قطعات و تجهیزات یخچال است که معمولاً در یک دوره مشخص بعد از تغییر مکان دادن اتفاق می‌افتند که یخچال در حالت غیر یخ‌زدگی قرار دارد. برای رسیدن به دمای مناسب، یخچال حداقل به 10 تا 20 ساعت زمان نیاز دارد که به گرمای مورد کمپرسور برسد و سپس گرما را آزاد کند. به همین دلیل است که بیشتر افراد بعد از آنکه برای اولین بار یخچال را خریداری کرده و به برق زده‌اند از داغ شدن آن شکایت دارند.
آیا دلیلی برای نگرانی در مورد گرمای یخچال وجود دارد؟
بدنه هر نوع سیستم و واحد خنککننده و یخچالی در طول کار کردن خود می‌تواند گرم شود. این نوع طراحی نه تنها از نظر زیبایی‌شناسی بلکه از نظر بهبود عملکرد و قابلیت نیز مورد توجه قرار می‌گیرد. در صورتی که اختلاف دمای قابل توجهی بین هوای محیط و فضای محفظه دستگاه وجود داشته باشد، ممکن است باعث ایجاد قطرات مایع بر روی درب یخچال شود.
قبلاً قسمت فریزر یخچال‌ها در بخش بالایی آنها قرار داشت اما امروزه در مدل‌های جدید، فریزر در قسمت پایین یخچال قرار داده می‌شود. این کار هم باعث راحتی مصرف‌کننده می‌شود و هم اینکه قسمت پایین‌تر سردتر از قیمت بالا است و خیلی سریع شروع به فریز کردن مواد می‌کند و منطقی است که در پایین قرار داشته باشد. هرچند که ما تصور می‌کنیم که یخچال همیشه باید خنک و سرد باشد اما متأسفانه بعضی اوقات با لمس کردن بدنه آن متوجه می‌شوید که علاوه بر آنکه خنک و سرد نیستند بلکه داغ هم هستند.
بسیاری از مصرف‌کنندگان به محض لمس بدنه یخچال و حس کردن گرمای بالای آن دچار وحشت و نگرانی می‌شوند، زیرا برای آنها عجیب است که یک سیستم خنککننده داغ باشد؛ اما در حقیقت نیازی به وحشت و نگرانی و تماس با تعمیرکار جهت تعمیر یخچال فریزر نیست چرا که گرمای بدنه یخچال هیچ‌گونه تأثیر بدی در عملکرد قسمت تبریدی آن ندارد و لازم است که به روند فنی آن توجه کرد و متوجه شد که گرما از کجا می‌آید و چرا فریزر گرم است.
این فرایند طبیعی زمانی است که گرما از داخل به خارج تولید و منتقل می‌شود. در داخل فریزر درجه حرارت کاهش می‌یابد و مواد غذایی شروع به یخ زدن می‌کنند. واقعیت این است که گاز فرئون دائماً در داخل سیستم گردش می‌کند. این گاز دارای قابلیت‌هایی مانند جذب گرما است. فرئون سرما را به چرخه وارد می‌کند و گرما را دریافت می‌کند و این گرما دوباره به لوله‌های گرما منتقل می‌شود. قبلاً و در یخچال‌های قبلی این لوله‌ها در پشت یخچال قرار داشتند و دیگر کسی بدنه و دیواره را بررسی نمی‌کرد که داغ شده است یا نه. امروزه یخچال‌ها و فریزرها فشرده‌تر ساخته می‌شود بنابراین لوله‌های تخلیه در داخل بدنه و کنارهها قرار می‌گیرند و دیگر در پشت دستگاه نیستند و از آنجایی که این لوله‌ها حرارت بالایی دارند، این گرما را به بدنه و دیواره‌های یخچال منتقل می‌کنند.
دمای پایین دیواره‌های یخچال نباید باعث نگرانی شما شود. همچنین زمانی که دیواره‌ها گرم می‌شوند عادی است. در دفترچه راهنمای یخچال معمولاً این دماها قید می‌شوند. البته نیازی نیست که همیشه با یک دماسنج دمای آن را ارزیابی کنید اما اگر احساس کردید دمای آن بسیار بالاتر از حد نرمال است، باید بدانید که ممکن است مشکلی وجود داشته باشد و لازم باشد که به تعمیرکار حرفه‌ای مراجعه کنید.
قسمت اولی که می‌تواند در این وضعیت ناخوشایند دخیل باشد، ترموستات دستگاه است. ابتدا بررسی کنید که دمای فریزر را در آخرین درجه تنظیم نکرده باشید. در صورتی که این‌چنین باشد باید دمای آن را در حالت متوسط قرار دهید. دلیل دوم می‌تواند دمای بالای محیط و اطراف یخچال باشد. شما باید سعی کنید دمای اتاق و فضای اطراف یخچال را متعادل کنید زیرا کار کردن دستگاه در شرایط سخت باعث می‌شود عملکرد آن تضعیف شود و بسیار زودتر نیاز به تعمیر پیدا کند. در صورتی که تمام موارد ذکر شده را بررسی کردید و همچنان مشکل دمای بالای یخچال پابرجا بود لازم است برای جلوگیری از خسارت‌های بیشتر به یک تعمیرکار ماهر و متخصص مراجعه کنید تا به صورت تخصصی آن را بررسی کند و دلیل دمای بالا را پیدا کند.
متخصصان و کارشناسان متخصص اغلب اعتقاد دارند که بدنه و دیواره یخچال باید گرم باشد. پاسخ به دلیل این نظریه مقداری مشکل است، اما باید قبول کرد که این گرم شدن یک فرایند عادی است و دلایل آن هم به شکل زیر است.
اصل عملیات کمپرسور بخار (PCCM)
موتورهای سردکننده مختلفی برای سیستم‌های برودتی وجود دارند اما فقط کمپرسورها برای استفاده در فضاهای داخلی و صنعتی مناسب هستند. انواع دیگر موتورها مصرف انرژی بسیار زیادی دارند اگرچه غیرقابل جایگزینی هستند و ناچارا باید استفاده شوند. به عنوان مثال در تکنولوژی‌های کریو (cryotechnics) که به درجه حرارت‌های بسیار پایینی نیاز است، لازم است از این موتورها استفاده کرد. مبنای نظری عملیات PCHM در ترمودینامیک، چرخه معکوس کارنو است. اساس آن، این است مایع فعال که نقش مبرد را دارد می‌تواند به عنوان یک نوع انتقال برای گرما در جریان تغییر حجم، تغییر دما و تغییر فشار مورد استفاده واقع شود. این می‌تواند انرژی حرارتی هوا را از یک محیط دریافت کند و آن را به دیگری انتقال دهد. کندانسور نوعی مبدل حرارتی است که در آن حرارت بخار آب داغ به یک سیال دیگر مانند هوا یا آب منتقل می‌شود و در اثر آن، بخار ابتدا تا دمای اشباع سرد و سپس به مایع تبدیل می‌شود. کندانسور در مدل‌های قدیمی یخچال‌ها در بر روی دیواره پشتی قرار دارد. این یک خط لوله مجهز به سیخ‌هایی است برای تغییرات بهتر گرما. در یخچال‌های جدید کندانسور در داخل یک جعبه پنهان شده است تا در برابر آسیب‌ها محافظت شود بنابراین زمانی که بدنه و دیواره‌های یخچال و فریزر در طول زمان کار کردن آنها گرم می‌شوند به دلیل کار کردن این قطعه است و دلیلی برای نگرانی وجود ندارد
گرماهای نامتعارف و غیرطبیعی
توجه داشته باشید که در موارد عادی، بدنه و دیواره یخچال فریزر تنها در زمان کار کردن آن گرم می‌شود. زمانی که این اتفاق رخ می‌دهد یک فرایند فعال از انتقال گرما رخ می‌دهد و هوا در داخل قسمت‌های مختلف یخچال سرد می‌شود. دیواره‌ها می‌توانند به شدت داغ شوند اگر گرمای ورودی زیادی وجود داشته باشد. قسمت عمده این گرما به دلیل باز کردن مداوم درب یخچال است. در این مورد نگران نباشید هرچند که توصیه می‌شود درب یخچال را بیش از حد باز نکنید. زیرا باز ماندن بیش از حد درب باعث فشار به کمپرسور می‌شود و گرمای زیادی را به بدنه منتقل می‌کند. از دیگر دلایل این امر می‌توان به خراب شدن ترموستات (دستگاهی که برای ثابت نگه‌داشتن دمای یخچال طراحی شده است و یک سیستم کاملاً مکانیکی بوده و به صورت کاملاً مکانیکی و بدون دخالت دست دمای داخل یخچال و محیط را تنظیم کرده و به عبارتی به کمپرسور فرمان قطع و وصل شدن را صادر می‌کند ) اشاره کرد که منجر به داغ شدن یخچال می‌شود.
اقدامات پیشگیرانه
بهتر است قبل از هر کاری دفترچه راهنمای یخچال را مطالعه کنید. این دفترچه به شما می‌گوید که بید یخچال حداقل 5 سانتی‌متر از اجسام دیگر و دیوارهای فاصله داشته باشد. کیسه هوا که در داخل تعبیه شده است با موفقیت گرما را از داخل کندانسور خارج می‌کند. نقض این قانون باعث عملکرد ضعیف یخچال، خنک کردن آهسته و ایجاد اختلال در عملکرد کمپرسور می‌شود.
- ناتالیا (Natalia)، صاحب خوشبخت یخچال سامسونگ می‌گوید: من متوجه شدم که بدنه و دیواره‌های یخچال جدید سامسونگی که خریده‌ام خیلی داغ هستند. هرچند که دلیل آن را نمی‌دانستم اما خیلی من را ناراحت کرد چرا که این یخچال را تقریباً یک ماه بود که خریده بودم؛ بنابراین شروع به جمع‌آوری اطلاعات و مدارک کردم تا برای گارانتی آن را تحویل بدهم و فکر می‌کردم که یخچال دچار عیب و نقصی است اما بعداً متوجه شدم که یک امر عادی است.
استفاده از یخچال اهمیت بسیار زیادی دارد. سعی کنید از گذاشتن غذاهای داغ درون یخچال خودداری کنید چون می‌تواند فشار زیادی به یخچال وارد کند و باعث داغ شدن بدنه و دیواره آن شود. می‌توانید یخچال را با فیزیک بدن خودتان مقایسه کنید. اگر شما مجبور شوید که 16 طبقه ساختمان را از طریق پله طی کنید و مجبور شوید که به سرعت این کار را انجام دهید قطعاً اعضای بدنتان تحت فشار قرار خواهند گرفت.
اگر از طرف دیگر نگاه کنید
اگر دیوار پشتی یخچال گرم شود ممکن است که دلیل دیگری داشته باشد: گرمای دائمی کمپرسور موتور. کمپرسور یک دستگاه قدرتمند است که برق زیادی مصرف می‌کند. راندمان و کارایی آن 100% نیست چون قسمتی از انرژی آن برای غلبه بر اصطکاک مصرف می‌شود و به عنوان گرما از بین می‌رود. در سیستم‌های خنککننده صنعتی، کمپرسور توسط یک جریان مبرد از داخل آن خنک می‌شود و در عین حال دیوارهای آن می‌تواند توسط برفک پوشش داده شود. کمپرسور یخچال فریزرهای خانگی به ندرت به خنک کننده مصنوعی نیاز دارند و در هنگام کار کردن، حرارت از بدنه به محیط اطراف منتقل می‌شود.
دلایلی برای مختل شدن روند طبیعی این فرایند وجود دارند که شامل موارد زیر هستند:
- گرد و غبار، کمپرسور معمولاً در زیر یخچال نصب می‌شود و در صورتی که نظافت آن رعایت نشود ممکن است گرد و غبار روی آن بنشیند و کار انتقال گرما را برای آن دشوار کند.
- بار زیادی که باعث مسدود شدن فیلتر یا بدنه خارجی در تنه می‌شود. این کار فقط توسط تعمیرکار ماهر و متخصص می‌تواند تعمیر شود. این مشکل معمولاً برای یخچال‌های قدیمی پیش می‌آید
- مشکلات مربوط به تجهیزات الکتریکی؛ که از موج قدرت در شبکه شروع می‌شود و به بسته شدن دریچه ختم می‌شود و مشکلات دیگر مربوط به سیمپیچ موتور الکتریکی.
یک کارگر خانه می‌تواند که عیب را تشخیص دهد و بر اساس دستورالعمل‌ها مقدار مقاومت سیمپیچ کمپرسور را پیدا کند. با استفاده از یک تستر (Tester) می‌توان این مشکلات را تشخیص داد. این بررسی‌ها حتی زمانی که یخچال گرمای زیادی را به محیط نمی‌دهد باید انجام شود. متأسفانه تعمیر کمپرسور یا سیمپیچ آسیب‌دیده می‌تواند خسته‌کننده و سخت باشد. تعداد افراد بسیار کمی هستند که هزاران دور سیم را باز می‌کنند تا آن را تعمیر کنند. تعویض و جایگزین کردن آن راحت‌تر و کم هزینه‌تر است.
- به عنوان یک نتیجه باید تکرار کنیم که در 99 درصد موارد گرم شدن بدنه و دیوارهای یخچال کاملاً طبیعی است. فقط در صورتی که علاوه بر گرما علائمی مانند سروصدا و خنک‌کنندگی ضعیف داشت باید به دنبال برطرف کردن مشکلات آن بود.
پاسخ به سؤالات
یخچال و فریزر گرم می‌شود، میزان سروصدای آن بالا است
زمانی که افراد قصد خرید یک یخچال از فروشگاه را داشته باشند باید برای این واقعیت آمادگی داشته باشند که فروشنده‌ها درباره نحوه نصب و قرار دادن، استفاده صحیح از یخچال و نحوه مراقبت از آن هیچ توضیحی به آنها نمیدهند. حتی اگر قیمت یخچال بسیار بالا باشد باز هم این کمک‌ها کم خواهد شد چرا که فروشنده‌ها می‌گویند هر آنچه که لازم است داخل دفترچه راهنمای دستگاه قید شده است. دفترچه راهنمای یخچال شامل اطلاعات زیادی است که قبل از استفاده از یخچال باید آن را به خوبی مطالعه کنید؛ اما در دفترچه راهنما علت گرمای شدید بدنه و دیواره‌ها و سروصدای یخچال را توضیح نمی‌دهد و برای آگاهی از این دلایل لازم است که به مقالات مرتبط مراجعه کنید.
فاصله مناسب با دیوار و وسایل
در صورت گرم شدن بدنه و دیواره‌های یخچال، بسیاری از افراد کنجکاو می‌شوند که دلیل آن را پیدا کنند و بدانند که چرا یخچال، دیواره‌ها و کمپرسور آن گرم است در حالی که جای هیچ‌گونه نگرانی نیست و کاملاً یک امر عادی است. این یک پدیده عادی است و یخچال برای آنکه بتواند مواد غذایی را خنک کند به یک کندانسور با دیواره‌های داغ مجهز شده است که در داخل دیوار یخچال جاسازی شده‌اند. البته باید توجه داشت که گرم شدن دیواره‌ها یک پدیده دوره‌ای است و زمانی که خازن یخچال کار نمی‌کند باید دیواره‌های نیز خنک شوند و در صورتی که پس از خاموش بودن خازن همچنان گرم بودند باید با تعمیرکار متخصص تماس داشته باشید. برای آنکه مطمئن بود که دمای بدنه و دیواره یخچال کاملاً طبیعی است باید فاصله یخچال با دیوار، وسایل دیگر آشپزخانه و مبلمان حداقل 5 سانتی‌متر باشد.
میزان صدای یخچال
برخی از افراد از این مسئله شکایت دارند که یخچالی که به تازگی خریداری کرده‌اند سروصدای زیادی ایجاد می‌کند و انتظار دارند همان‌گونه که در تبلیغات نمایش داده می‌شود کاملاً در سکوت کار کند. نمی‌توان انتظار داشت که یخچال‌ها هیچ‌گونه صدایی نداشته باشند و کاملاً در سکون کار کنند اما می‌توان انتظار داشت میزان سطح صدای آنها کم باشد. نکته دیگری که باید در نظر گرفت این است که ممکن است سطح صدای یخچال‌های افزایش یابد. در این صورت است که باید به دنبال علت آن بود. اگر ماهیت صدا برای شما آشنا است اما شدت آن افزایش یافته است می‌تواند مربوط به ارتعاشات اضافی باشد. صداها می‌تواند از ظروف خاصی که در یخچال قرار دارند یا از سایر لوازم خانگی باشد. لوازم خانگی باید به شکل چیده شوند که صدایی تولید نکنند.
در صورتی که ماهیت صدا ناآشنا باشد می‌تواند مربوط به مشکل جریان مبرد باشد که باید بلافاصله با تعمیرکار متخصص تماس بگیرید. اگر صدایی شبیه به صدای کلیک به گوش می‌رسد احتمالاً مربوط به سنسور دما و سوئیچ حرارتی است که احتمالاً از تنظیم خارج شده‌اند و لازم که دوباره تنظیم شوند. در صورتی که فن یخچال شروع به سروصدا کردن کرد، احتمالاً نیاز به روغن‌کاری دارد یا توسط شیئی مسدود شده است که باید برطرف شود. همچنین یخچال و فریزر ممکن است که در هنگام دیفراست اتوماتیک سروصدایی ایجاد کند که البته یک نقص و ایراد به شمار نمی‌رود.
برفک در فریزر
یخچال‌ها مدرن با استفاده از سیستم‌های دیفراست اتوماتیک مجهز شده‌اند بنابراین اگر در این یخچال مقدار زیادی برفک وجود داشته باشد دارای دلایل مختلفی خواهد بود.
- اول: در صورت نشتی داشتن اواپراتور ممکن است که سیستم تخلیه مسدود شود که باید بررسی شود و در صورت مسدود شدن تمیز شود
- دوم: ممکن است که سنسور دما خراب شده باشد و داده‌های نادرستی را به واحد کنترل مرکزی یخچال انتقال دهد و باعث ایجاد برفک شود
- سوم: ممکن است که برفک زدگی به دلیل نصب نامناسب یخچال در فضای نامناسب باشد و نزدیکی به دیوارها و وسایل دیگر علت این امر باشد.
