علت خراب شدن ولوم کم و زیاد جاروبرقی

امروزه جاروبرقی ها به عنوان یکی از اجزای اصلی و ثابت در نظافت و تمیزی هر منزلی محسوب می شوند. قطعا امروزه با وجود جاروبرقی و پیشرفت تکنولوژی دیگر کسی به سراغ جارو های دستی نمی رود و خرابی و یا وجود هر مشکلی در جاروبرقی می تواند بسیار ناراحت کننده باشد. جاروبرقی ها همگی در عملکرد شبیه به هم می باشند، و آن ها تنها در توان موتور یا همان مکش دستگاه با یکدیگر متفاوت می باشند. مسلما هرچقدر توان یا میزان مکش دستگاه بیشتر باشد، قیمت آن دستگاه نیز بیشتر است. یکی از مشکلاتی که برای بسیاری از جاروبرقی ها به وجود می آید، خرابی ولوم کم و زیاد جاروبرقی می باشد، از مهم ترین مشکلاتی هم که در اثر خرابی ولوم ایجاد می شود، تک دور شدن جاروبرقی می باشد.

خرابی ولوم کم و زیاد جاروبرقی

ولوم یا درجه ی و کم و زیاد شدن جاروبرقی، در واقع قطعه ای است که به ما این امکان را می دهد تا بتوانیم میزان قدرت یا مکش جاروبرقی را کنترل کنیم. در واقع این یک امکان و قابلیت خیلی خوبی می باشد، زیرا در غیر این صورت دستگاه فقط به یک میزان مکش کار می کند و در این صورت ممکن است که جارو کشیدن کمی دشوار شود، به عنوان مثال در صورتی که مکش زیاد باشد، کنترل جارو کردن سخت می شود و مثلا ممکن است که فرش را حرکت دهد و یا اگر مکش کم باشد، دستگاه نمی تواند به خوبی آشغال ها را جمع کند و در نتیجه عملرکرد دستگاه مطلوب نخواهد بود و نظافت آنطوری که باید صورت نخواهد گرفت. بنابراین وجود ولوم جاروبرقی و سالم بودن آن یک ویژگی مهم در جاروبرقی می باشد. حال ما در این مقاله قصد داریم تا به بررسی خرابی ولوم کم و زیاد جاروبرقی و علل خرابی آن بپردازیم.

اصلی ترین علت های خرابی ولوم کم و زیاد جاروبرقی چیست؟

به طور کلی خرابی ولوم کم و زیاد جاروبرقی به دو مورد اصلی مربوط می شود. این مشکل اول از همه بخاطر مشکلات فیزیکی یا مکانیکی که شامل وارد شدن فشار یا ضربه به ولوم می باشد اتفاق می افتد و یا ممکن است که خرابی ولوم بخاطر فرسودگی و استهلاک قطعه باشد و دومین دلیل نیز مربوط به مشکلات الکترونیکی و فنی دستگاه می باشد، که در این مورد باید با چندین بخش از قبیل برد الکترونیکی، پتانسیومتر، ترایاک، دیمر و… آشنا باشید و کارکرد آن ها را بلد باشید. البته ما در ادامه سعی می کنیم این موارد را به صورت کلی توضیح دهیم.

انواع مدل های ولوم کم و زیاد جاروبرقی

به طور کلی ولوم کم وزیاد جاروبرقی به دو صورت خطی یا گردان می باشند. بعضی از جاروبرقی ها برای کم و زیاد کردن دور موتور، ممکن است که از چند دکمه استفاده کنند. در این صورت این ولوم می تواند بر روی بدنه و یا بر روی دسته جاروبرقی تعبیه شده باشد. در صورتی که ولوم روی دسته قرار داشته باشد، با استفاده از سیم و یا بلوتوث با برد در ارتباط است.

علل خرابی ولوم کم و زیاد جاروبرقی

• وارد شدن ضربه و فشار به ولوم
• استهلاک قطعه
• خرابی برد الکترونیکی جاروبرقی
• خرابی پتانسیومتر
• خرابی ترایاک
• خرابی دیمر
• خرابی دیود
• سایر موارد

وارد شدن ضربه و فشار به ولوم

هیچ وقت هنگام کم و زیاد کردن میزان مکش جاروبرقی، به ولوم ضربه وارد نکنید و هیچ وقت این کار را با پا انجام ندهید. زیرا در این صورت به دکمه ها فشار زیادی وارد میشود و باعث خرابی آن ها می شود، بنابراین از انجام این کار به شدت پرهیز کنید. همچنین حواستان باشد که هنگام جابه جایی دستگاه، مراقب باشید که به بدنه دستگاه ضربه وارد نشود.

استهلاک قطعه

یکی دیگر از دلایل خرابی ولوم کم وزیاد جاروبرقی، خرابی این قطعه بر اثر گذشت زمان می باشد. این قطعه معمولا از جنس پلاستیک می باشد و بر اثر استهلاک ممکن است که روزی خراب شود و این یک امر کاملا طبیعی می باشد. همچنین در اثر گذشت زمان، معمولا در اثر قطعی سیم این حالت پیش می آید و عموما با لحیم کاری مشکل برطرف می شود.

خرابی برد الکترونیکی جاروبرقی

همانطور که گفته شد، خرابی ولوم ممکن است در اثر مشکلات الکترونیکی دستگاه نیز ایجاد شده باشد. یکی دیگر از مواردی که باعث می شود که ولوم جاروبرقی نتواند کار کند، خرابی برد می باشد. امروزه در اکثر وسایل برقی، برد وجود دارد. برد باعث کاهش قطعات مصرفی و کاهش انرژی مصرفی لوازم خانگی می شود. برد وظیفه ی کنترل و فرمان دهی به سایر قطعات در دستگاه را به عهده دارد. برد الکترونیکی جاروبرقی از تجمع اتصال قطعات مختلفی مثل پتانسیومتر، ترایاک، دیمر، مقاومت، دیود، آی سی، خازن و… تشکیل شده است. برد وظیفه ی کنترل سرعت موتور، افزایش و کاهش میزان مکش، دریافت دستورات از طریق کلید های روی بدنه و اعمال دستورات، کنترل ولتاژ ورودی به دستگاه، کنترل سنسور ها، نمایش وضعیت دستگاه و… را به عهده دارد. یکی از نشانه های خرابی برد این است که اگر برد جاروبرقی خراب باشد، با چرخاندن ولوم، قدرت مکش دستگاه کم و زیاد نمی شود. همچنین اگر برد خراب باشد، ممکن است دستگاه اصلا روشن نشود، حین کار خاموش شود، جارو برقی دیر روشن می شود و حتی ممکن است که دستگاه جرقه بزند.

خرابی پتانسیومتر

اگر با تغییرات دکمه ی تنظیم مکش، میزان مکش دستگاه کم و زیاد نمی شود، یکی از مهم ترین مواردی که باید آن را بررسی کنید، پتانسیومتر روی برد می باشد. در واقع یکی دیگر از دلایل عدم کاهش یا افزایش مکش دستگاه، در صورت تغییرات ولوم، خرابی پتانسیومتر می باشد. پتانسیومتر وظیفه ی تغییر جریان هادی ترایاک را دارد و اگر پتانسیومتر خراب باشد، مکش دستگاه تغییر نخواهد کرد. پتانسیومتر در واقع همان مقاومت متغیر می باشد.

به عبارتی دیگر پتانسیومتر، دور موتور را کنترل می کند. در واقع پتانسیومتر یک مقاومت متغیر سه پایه با یک دکمه چرخان می باشد. حال این دکمه می تواند به صورت خطی ( کشویی ) یا گردان ( پیچی ) باشد. در واقع شما با چرخاندن پتانسیومتر می توانید ولتاژ را بخش بندی کنید. به عبارتی از پتانسیومتر برای کنترل بهره ی تقویت کننده ها استفاده می شود. با استفاده از قرار دادن مقدار مناسب مقاومت در مسیر راه اندازی موتور، می توان دور موتور را کاهش و یا افزایش داد. همانطور که گفته شد، پتانسیومتر، مقاومت متغیر می باشد. در صورت حرکت دادن یا چرخاندن اهرمی که به پایه متحرک متصل شده است، امکان تغییر مقاومت مدار فراهم می شود و می توان دور موتور جاروبرقی را تغییر داد.

خرابی ترایاک

ترایاک ( TRIAC ) یا نیمه هادی سوئیچ، یک قطعه سیاه رنگ در نزدیکی برد می باشد، این قطعه دارای 3 پایه با نام های A1، A2 و G می باشد. در صورت سوختن ترایاک، پایه های A1 و A2 اتصال کوتاه می کند. همچنین در صورت سوختن این قطعه، امکان تعمیر آن وجود ندارد و باید این قطعه تعویض گردد. ترایاک مقاومت متغیر را از روی پتانسیومتر میخواند. سوختن ترایاک ( سوختن نیمه هادی سوئیچ ) باعث می شود که با چرخاندن ولوم، مکش دستگاه تغییر نکند.

ترایاک یا تریوک عملکری مثل تریستور ها دارد. با این تفاوت که در تریستور اگه به پایه ی ( GATE ) G یا بخش کنترل شده، یک سیگنال اعمال شود، با اعمال سیگنال گیت، یک دیود یکسو خواهیم داشت. اما در واقع ترایاک یه دیود قابل کنترل است. یعنی به عبارتی دیگر در ترایاک اگه گیت را تحریک کنیم ( سیگنال بدیم )، دو پایه ی آن از هر دو طرف به هم راه میروند. ترایاک ها 3 پایه دارند، با نام های G،  A1، A2. پایه های A1  و  A2 را گاهی با D1 و D2 یا  M1 و M2 هم نشان می دهند. برای کنترل دور موتور یا کنترل روشنایی یا در بعضی جا ها به جای رله هم استفاده میشوند. هم تریستور و هم ترایاک را در مدار با SCR نشان می دهند. این قطعه خرابی زیادی دارد و حتما باید برای تعویض برد الکترونیکی جارو برقی تست این قطعه را بلد باشید.

نحوه تست ترایاک جاروبرقی

برای تست ترایاک مولتی متر را باید روی حالت تست دیود قرار دهید. در تست همه ی حالت های ترایاک باید حالت 1 را به ما نشان دهد، بجز حالت بین G و A1. مثلا اگه من عدد بین G و A1 را اندازه گیری کنم، یک عدد نشون میدهد مثلا عدد 522 رو نشون میده. حتی اگه جهت پراب ها رو معکوس هم کنم، باز هم به من عدد نشون میدهد مثلا عدد 527 را نشان میدهد. اما در حالت های دیگه به هیچ عنوان نباید عددی نشون بدهد.

یک روش دیگه هم برای تست ترایاک وجود دارد. به نام تست سوئیچ. به این ترتیب که میایم گیت رو تحریک می کنیم و میبینیم که پایه ی  A1 و  A2 به هم راه میدن یا نه. البته این تست کمی پیچیده تر از تست قبلیست. برای این کار باید مولتی متر را روی حالت اندازه گیری ولتاژ DC بگذاریم و یک +5 V تغذیه را به پایه A2 تریاک وصل کنیم و پراب قرمز را به پایه ی A1 وصل کنیم و پراب مشکی رو هم به منفی تغذیه اتصال دهیم. الان وقتی که پایه ی G را به  +5V اتصال بدهیم، گیت تحریک میشود و پایه ی A1 و A2 به هم راه میدهند. در این حالت ولتاژ حدود 4. 5 را نشان میدهد، یعنی انگار ما پراب قرمز را به مثبت وصل کردیم. اما اگر گیت را از حالت تحریک بر داریم، میبینیم که پراب قرمز انگار یه جورایی آزاد شده و به هیچ جایی اتصال ندارد. ولی اگه باز دوباره گیت را تحریک کنیم پایه ی A1 و  A2 به هم راه میدهد و پراب قرمز و مثبت به هم اتصال میدهند و وقتی هم گیت رو از تحریک برداشتیم، دیگه بین پایه ی A1 و  A2 اتصالی نیست و ولتاژ به پراب قرمز ما نمیرسد. این هم یه روش دیگه برای تست ترایاک بود. توجه داشته باشید که اگه ترایاک خراب باشد، دستگاه یا خاموش است یا با دور بالا کار می کند و اون دور های وسط را ندارد.

خرابی دیمر

دیمر یک قطعه ی الکترونیکی است که برای کم و زیاد کردن مقدار مکش جارو برقی از آن استفاده می شود. ترایاک نیز جز الکترونیکی است که نقش مهمی در دیمر دارد. ترایاک مانع عبور قسمتی از موج متناوب ولتاژ ورودی می شود. در واقع یکی از اصلی ترین اجرای دیمر، ترایاک می باشد. دیمر از لحاظ ظاهری شبیه به کلید معمولی می باشد. دیمر دو ترمینال خروجی دارد، در واقع یک رشته سیم از پشت وارد دیمر می شود و در واقع یک سیم ورودی به دیمر است و سیم خروجی از پشت دیمر خارج می شود و به مصرف کننده دیگر متصل می شود.

دیمر ها با کم کردن ولتاژ ورودی، باعث می شوند که مصرف انرژی کاهش پیدا کند و در نتیجه عمر مفید دستگاه افزایش پیدا می کند. یعنی در واقع دیمر، باعث می شود تا ولتاژ کاهش پیدا کند و استرسی که به قطعات وارد می شود، کم شود و نهایتا باعث حفظ سلامت دستگاه می شود. همچنین دیمر ها به 3 دسته ی کلی تقسیم بندی می شوند، مکانیکی، لمسی و هوشمند. دیمر های مکانیکی نسبت به تغییر مقاومت حساس هستند مثل پتانسیومتر.

خرابی دیود

یکی دیگر از این موارد خرابی دیود می باشد. همچنین لازم است تا دیود نیز بررسی شود. دیود با کاهش ولتاژ ورودی به موتور مکش را کاهش می دهد. در صورت خرابی دیود ها ی موجود در برد، در صورت اعمال تغییر در ولوم کم و زیاد دستگاه، تغییراتی در میزان مکش ایجاد نمی شود. در این حالت مکش ثابت خواهد بود و به همین روال دستگاه کار خواهد کرد.

سایر موارد

مواردی که گفته شدند مهم ترین و رایج ترین علت های خرابی ولوم می باشند، اما علاوه بر موارد فوق، یک سری موارد دیگری هستند که باید آن ها را نیز بررسی کنید. به عنوان مثال ممکن است که مقاومت های محدود کننده جریان و ولتاژ ورودی نیز دچار مشکل شده باشند. بنابراین باید این موارد نیز بررسی شوند و در صورت نیاز تعویض انجام شود. خرابی خازن ها و مقاومت ها نیز باید بررسی شوند.

دایاک برد نیز یکی دیگر از قطعاتی می باشد که در کم و زیاد شدن مکش یا به طور کلی تنظیم مکش جاروبرقی تاثیر گذار است. در واقع دایاک با تولید پالس هایی، باعث می شود که جریان ورودی موتور تنظیم شود و در نتیجه قدرت موتور و قدرت مکش کنترل می شود.

نشانه های خرابی ولوم کم و زیاد جاروبرقی

• روشن نشدن جاروبرقی
• عدم کم و زیاد شدن قدرت موتور
• خاموش شدن دستگاه حین کار
• کم و زیاد شدن خود به خودی مکش دستگاه
• دیر روشن شدن دستگاه
• جرقه زدن دستگاه

روشن نشدن دستگاه

یکی از مهم ترین نشانه های خرابی ولوم، روشن نشدن دستگاه می باشد. در صورتی که ولوم کم و زیاد دستگاه خراب باشد، ممکن است که برد نیز آسیب دیده باشد و یا تریاک خراب باشد، در این صورت دستگاه اصلا روشن نمی شود. به طور کلی روشن نشدن دستگاه به پتانسیومتر، ترایاک، خازن ها و مقاومت های محدود کننده و ولتاژ ورودی برق مربوط می باشد و باید این موارد بررسی شوند.

عدم کم و زیاد شدن قدرت موتور

در اثر خرابی ولوم کم و زیاد جاروبرقی اصلی ترین مشکلی که به وجود می آید این است که شما نمی توانید قدرت مکش دستگاه را تغییر دهید. یعنی حتی اگر ولوم را بچرخانید، باز هم هیچ تغییری مشاهده نخواهید کرد. و دستگاه با یک دور موتور یا یک سرعت ثابتی کار خواهد کرد. در واقع دستگاه با بالاترین دور موتور و بیشترین مکش کار می کند. معمولا در اثر سوختن ترایاک باعث میشود که دستگاه یا روشن نمی شود و یا با بالاترین دور ممکن کار می کند.

سایر موارد

همچنین از دیگر علائم ونشانه های خرابی ولوم زیاد و کم جاروبرقی می توان به خاموش شدن دستگاه حین کار، کم و زیاد شدن خود به خودی مکش دستگاه، دیر روشن شدن، جرقه زدن و… نیز اشاره کرد. هر یک از این موارد علل خاص خود را دارند و برای تعمیرات آن ها نیاز است  که از تعمیرکار مجرب در زمینه تعمیر جاروبرقی کمک بگیرید.

نحوه ی رفع مشکل خرابی ولوم کم و زیاد جاروبرقی

در بسیاری مواقع در صورتی که ولوم در اثر ضربه ی شدید یا فرسودگی آسیب جدی ندیده باشد، با شستشو برد با تینر مشکلش بر طرف می شود و دوباره به وضعیت عادی بر می گردد. البته این در صورتی است که بروز این مشکل به علت کثیفی برد اتفاق افتاده باشد. در غیر این صورت باید یک سری بررسی های تخصصی تری انجام شود و به احتمال زیاد باید برد بررسی شود. برای دسترسی به برد، باید دستگاه باز شود و برد بررسی شود. در صورت خرابی و آسیب دیدگی برد، تنها راه حل تعمیرات تخصصی برد می باشد. این کار باید حتما توسط یک تکنسین متخصص تعمیرات برد جاروبرقی انجام شود.

نکات تکمیلی

• هنگام بررسی و یا انجام تعمیرات جاروبرقی حتما توجه داشته باشید که دستگاه را از برق جدا کنید، در غیر این صورت خطر برق گرفتگی شما را تهدید خواهد کرد.
• در صورتی که مهارت و تخصص کافی در زمینه ی تعمیرات جاروبرقی را ندارید، هرگز اقدام به بررسی یا تعمیر دستگاه نکنید، زیرا در این صورت ممکن است که هم به خودتان و هم به دستگاه آسیب وارد کنید. بنابراین بهتر است که با تماس با مراکز مجاز تعمیرات لوازم خانگی مانند مرکز تعمیرات لوازم خانگی دیبا پشتیبان درخواست تکنسین کنید تا مشکل دستگاه شما را برطرف کنند.